Nowy Kodeks Etyki Lekarskiej od 2025 roku – kluczowe zmiany dla lekarzy

Od 1 stycznia 2025 roku lekarze w Polsce działają zgodnie z nową, zaktualizowaną wersją Kodeksu Etyki Lekarskiej. Jest to największa reforma tego dokumentu od ponad 20 lat. Nowe regulacje nie tylko uściślają dotychczasowe zasady, ale także dostosowują je do współczesnych realiów medycyny, uwzględniając nowoczesne technologie, takie jak sztuczna inteligencja i telemedycyna. Jakie konkretnie zmiany wprowadzono?

Zobacz elektroniczne wydanie Kodeksu Etyki Lekarskiej

Lekarze mogą się reklamować, ale z ograniczeniami

Jedną z najważniejszych zmian jest zniesienie całkowitego zakazu reklamy. Dotychczas lekarze nie mogli w żaden sposób promować swoich usług, teraz jednak uzyskali taką możliwość – pod warunkiem, że będą przestrzegać zasad etyki zawodowej.

Nowe przepisy wyraźnie określają, że reklama nie może:

• porównywać lekarza do innych specjalistów ani sugerować jego wyższości,
• zawierać określeń takich jak „najlepszy lekarz” czy „najskuteczniejsze leczenie”,
• służyć do promowania produktów lub usług niezwiązanych z wykonywaniem zawodu lekarza.

Dodatkowo lekarz ponosi pełną odpowiedzialność za wszelkie treści reklamowe, nawet jeśli zostały opublikowane przez osoby trzecie na jego rzecz.

Sztuczna inteligencja w medycynie – kiedy można jej używać?

Nowy Kodeks oficjalnie dopuszcza korzystanie przez lekarzy z narzędzi opartych na sztucznej inteligencji (AI). Jednak ich stosowanie wymaga spełnienia czterech kluczowych warunków:

1. AI musi być certyfikowane i dopuszczone do użytku w medycynie.
2. Pacjent musi zostać poinformowany o zastosowaniu AI w procesie diagnostycznym lub leczniczym.
3. Konieczna jest jego świadoma zgoda na korzystanie z takich narzędzi.
4. AI nie zastępuje lekarza – pełni jedynie rolę pomocniczą, natomiast ostateczna decyzja terapeutyczna należy zawsze do człowieka.

Media społecznościowe a etyka lekarska

Nowelizacja uwzględnia także wpływ mediów społecznościowych na pracę lekarzy. Kodeks podkreśla, że lekarze, publikując treści w internecie, ponoszą pełną odpowiedzialność za swoje wypowiedzi.

Najważniejsze wytyczne to:

• zakaz szerzenia postaw antyzdrowotnych,
• konieczność opierania wypowiedzi na aktualnej wiedzy medycznej,
• przestrzeganie zasad etyki i unikanie dezinformacji.

Teleporady – nowe zasady konsultacji na odległość

Telemedycyna stała się nieodłącznym elementem współczesnej opieki zdrowotnej, dlatego zaktualizowany Kodeks precyzuje, w jakich sytuacjach lekarz może udzielać porad zdalnych. Nowe przepisy umożliwiają lekarzowi podjęcie decyzji o formie konsultacji po ocenie stanu zdrowia pacjenta. Może on zaproponować zarówno wizytę stacjonarną, jak i teleporadę – bez konieczności wcześniejszego badania osobistego, co wcześniej było obowiązkowe. Jednakże, aby teleporada była dopuszczalna, musi zapewniać pacjentowi odpowiednią jakość opieki. W ten sposób nowe przepisy zwiększają elastyczność leczenia i pozwalają lekarzom dostosować formę wizyty do potrzeb pacjenta.

Pojęcie „terapii daremnej” w Kodeksie

Jednym z najistotniejszych nowych zapisów jest wprowadzenie terminu „terapia daremna”. Oznacza to leczenie, które nie przynosi korzyści pacjentowi, nie poprawia jego stanu zdrowia i nie daje realnych szans na osiągnięcie zamierzonych celów terapeutycznych. Kodeks jednoznacznie wskazuje, że lekarz nie może stosować terapii daremnej, a decyzja o jej przerwaniu powinna być podejmowana przez cały zespół leczący, z uwzględnieniem woli pacjenta, jeśli to możliwe.

Precyzyjniejsze terminy – chory, reanimacja, powinien

Nowe przepisy doprecyzowały także język stosowany w Kodeksie, aby był bardziej precyzyjny i zgodny z aktualnym stanem wiedzy medycznej. Oto najważniejsze zmiany terminologiczne:

• „Chory” zastąpiono „pacjentem” – nowy termin obejmuje również osoby zdrowe, które korzystają z porad profilaktycznych.
• „Współczesna wiedza medyczna” stała się „aktualną wiedzą medyczną” – podkreślając konieczność jej ciągłej aktualizacji.
• „Reanimacja” została zmieniona na „resuscytację”, zgodnie z międzynarodowymi standardami.
• „Umiejętności zawodowe” zastąpiono „kompetencjami zawodowymi”, aby uwzględnić zarówno wiedzę teoretyczną, jak i praktyczne umiejętności lekarza.
• „Powinien” zastąpiono „ma obowiązek”, co eliminuje wątpliwości dotyczące etycznej i prawnej odpowiedzialności lekarza.

Nowe wytyczne dla lekarzy

Nowelizacja Kodeksu Etyki Lekarskiej to kluczowy krok w stronę transparentności i dostosowania przepisów do realiów współczesnej medycyny. Lekarze otrzymali jasne wytyczne, które pomagają im poruszać się w dynamicznie zmieniającym się świecie technologii i nowoczesnej opieki zdrowotnej. Jeśli chcesz zapoznać się ze wszystkimi zmianami, warto przeczytać pełny tekst nowego Kodeksu na stronie Naczelnej Izby Lekarskiej. Nowe regulacje nie tylko ułatwiają lekarzom codzienną pracę, ale przede wszystkim poprawiają standardy etyczne i podnoszą jakość opieki nad pacjentami.